Ποινή θανάτου
Ιστορικά
• Είναι η αυστηρότερη των ποινών. Βασίζεται στο αξίωμα του Μακιαβέλι ότι «η
αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση είναι αυτή που στηρίζεται στο φόβο…»
• Στην αρχαιότητα προβλεπόταν και για τα ασήμαντα «αδικήματα». Οι νόμοι
του Δράκοντος τιμωρούσαν με θάνατο ακόμα και την κλοπή λαχανικών! Οι
δε νόμοι του Ζαλεύκου, τον πότη «ακράτου οίνου άνευ εγκρίσεως ιατρού»!
• Πρώτος ο Διόδωρος έθεσε – χωρίς όμως αποτέλεσμα – στην Αθηναϊκή Πο-
λιτεία το 424 π.Χ. τις αμφιβολίες του για τις εκτελέσεις. Οι Αθηναίοι είχαν
φαντασία: εκτελούσαν με κώνειο, αποτυμπανισμό κ.λπ. Τον Αίσωπο π.χ., τον
πέταξαν στον γκρεμό των Δελφών.
• Στους ρωμαϊκούς χρόνους προστέθηκαν οι μέθοδοι: σταύρωση,
απαγχονισμός, στραγγαλισμός, αποκεφαλισμός, ενταφιασμός ζώντος…
• Στο Μεσαίωνα των ιεροεξεταστών επινοήθηκαν ακόμα φρικωδέστεροι
τρόποι: τροχός, διαμελισμός, τετραχισμός, πυρά…
• Το 1764 ο Ιταλός Τσέζαρε Μπεκαρία τοποθετήθηκε υπέρ της κατάργησης της
θανατικής ποινής στο βιβλίο του «Περί αδικημάτων και ποινών». Νο-
μοθετικά, καταργήθηκε για πρώτη φορά στον ιταλικό ποινικό κώδικα του
Ζαναρντέλι (1889) για να επιστρέψει (προφανώς) υπό την πίεση του φασισμού
στον Π.Κ. του Ρόκα (1930).
• Στην Ελλάδα ο δικτάτορας Πάγκαλος προτίμησε την αγχόνη από την ως τότε
επικρατούσα γαλλοφερμένη λαιμητόμο. Αργότερα επικράτησε ο τυφεκισμός
από στρατιωτικά αποσπάσματα.
• Υπόσχεση για την απόλυτη και de jure κατάργηση της θανατικής ποινής στην
Ελλάδα είχε δώσει, τον Ιανουάριο του 1990, ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης
Αθαν. Κανελλόπουλος.
• Πλέον η θανατική ποινή δεν ισχύει στη χώρα μας.
β. Επιχειρήματα υπέρ της θανατικής ποινής
• Είναι η μόνη ποινή που ταιριάζει σε στυγερούς εγκληματίες (δολοφόνους,
βιαστές, λαθρεμπόρους ναρκωτικών, όπλων ή σαρκός κ.λπ.).
• Εξαλείφει τον κίνδυνο υποτροπής στυγνών εγκληματιών που είναι αδύνατο να
σωφρονισθούν.
• Αποκαθιστά το αίσθημα του δικαίου για τους οικείους των θυμάτων στυγνών
εγκλημάτων.
• Παραδειγματίζει και εκφοβίζει, με αποτέλεσμα να συμβάλει στον περιορισμό της
εγκληματικότητας.
γ. Επιχειρήματα κατά της θανατικής ποινής
• Παραβιάζει το θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στη ζωή και με τη βαναυσότητά
της αντιβαίνει στην ανθρωπιστική φιλοσοφία που στηρίζει τον πολιτισμό μας.
• Χαρακτηρίζεται από εκδικητικότητα, κάτι που θεωρείται απαράδεκτο για τις
σύγχρονες αντιλήψεις περί ποινών και σωφρονισμού.
• Δεν έχει αποδειχθεί στατιστικά η συμβολή της στη μείωση της
εγκληματικότητας. Επίσης, οι σκληροί εγκληματίες που θα έπρεπε να
αποθαρρύνονται από την ισχύ της ποινής αυτής είτε δεν έχουν την πνευματική
διαύγεια για να σταθμίζουν λογικά τις πράξεις τους είτε περιμένουν τέτοιο
κέρδος από τα εγκλήματά τους, που το είδος της ποινής καταντά αδιάφορο γι’
αυτούς.
• Ο δικαστής γίνεται κριτής ζωής και θανάτου, πράγμα που δεν ανήκει στην
εξουσία οποιουδήποτε ανθρώπου.
• Είναι αμετάκλητη σε περίπτωση δικαστικής πλάνης.
• Μπορεί να εφαρμοσθεί ρατσιστικά (για εγκληματίες χαμηλής κοινωνικής τάξης,
μετανάστες, μαύρους κ.λπ.) ή να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από
ολοκληρωτικά καθεστώτα για τη θανάτωση αντιφρονούντων.
• Είναι, σε τελική ανάλυση, ένα «πυροτέχνημα» με το οποίο η Πολιτεία προσπαθεί,
μέσω επίδειξης δύναμης, να καλύψει τις αδυναμίες της, δίνοντας
«συγχωροχάρτι» στον εαυτό της, ενώ η ίδια έχει τεράστια ευθύνη για την έξαρση
της βίας και της εγκληματικότητας στην κοινωνία.
• Το επιχείρημα, τέλος, που θέλει τη θανατική ποινή ως μέσο αποκλεισμού της
πιθανότητας επανάληψης στυγνών εγκλημάτων δεν χρειάζεται αντεπιχείρη-μα.
Είναι τόσο απάνθρωπο και βάρβαρο, με αποτέλεσμα η απόρριψή του να γίνεται
αυτόματα.
iriniclass 